Microsoft tarafından geliştirilen ilişkisel veritabanı yönetim sistemi olan Microsoft SQL Server’ın en yeni sürümlerinden biri SQL Server 2022, performans ve özellik bakımından birçok iyileştirme sunmaktadır. Windows tabanlı sanal sunucularda (örneğin bulut ya da sanallaştırma altyapısında çalışan sistemlerde) SQL Server kullanmak, fiziksel sunuculara yakın bir deneyim sağlarken aynı zamanda esneklik ve ölçeklenebilirlik açısından önemli avantajlar getirir. Özellikle Windows hosting panelleri ile entegre çalışan yapılarda, bu avantajlar daha da belirginleşir ve yönetim süreçleri kolaylaşır. Bu yazı, SQL Server 2022’nin Windows sanal sunucular üzerine kurulumu konusunda ayrıntılı ve adım adım bir rehber sunmaktadır. İlk adımda donanım ve yazılım gereksinimlerini ele alarak kuruluma hazırlanacak, devamında hem grafiksel kullanıcı arayüzü hem de komut satırıyla nasıl kurulum yapılacağını göstereceğiz. Ayrıca temel yönetim işlemleri ve sık karşılaşılan hata senaryolarına yönelik çözüm yollarını da bu rehberde bulabilirsiniz. Odak noktası ise, SQL Server 2022’nin özellikle Windows Server 2019 platformunda nasıl kurulacağı ve yapılandırılacağı olacaktır.
Sistem Gereksinimleri
Uyumluluk ve İşletim Sistemleri:
SQL Server 2022, Windows Server 2016 ve sonrası işletim sistemlerini desteklerken, istemci sistemlerde Windows 10 1607 veya üstü sürümlere kurulabilmektedir.
Donanım Gereksinimleri:
Sadece 64 bit mimarilerde çalışan SQL Server, artık x86 desteği sunmamaktadır. Express sürüm için minimum 512 MB RAM, diğer sürümler için en az 1 GB RAM gereklidir; ancak uygulamalı kullanım için 4 GB ve üzeri RAM tercih edilmelidir. İşlemci gereksinimi minimum 1.4 GHz hızında x64 mimarili CPU’dur, önerilen ise 2.0 GHz ve üzeridir.
Disk Alanı:
Kurulum için sistemde en az 6 GB boş alan olmalıdır. Tüm bileşenler yüklenecekse bu ihtiyaç 8 GB’a kadar çıkabilir. İlerleyen süreçte veritabanı boyutu arttıkça depolama kapasitesinin genişletilmesi gerekebilir.
Gerekli Yazılım:
.NET Framework 4.7.2 veya daha yeni bir sürüm sistemde yüklü olmalıdır. Windows Server 2019 sürümünde bu çerçevede gelen sürüm yeterli olabilir, yine de kontrol edilmesi ve gerekirse güncellenmesi önerilir.
Edisyon ve Lisans Bilgileri:
Kuruluma başlamadan önce hangi SQL Server 2022 sürümünün kullanılacağı belirlenmelidir. Ücretsiz olan Developer (geliştirme amaçlı, tam özellikli) ve Express (temel özellikli) sürümler mevcuttur. Standard ve Enterprise sürümler ise lisans gerektirmekte ve genellikle üretim ortamlarında tercih edilmektedir.
Kurulum Öncesi Hazırlık
Windows Sunucunun Hazırlanması
SQL Server 2022 kurulumu öncesinde, çalışacağınız Windows sunucunun kurulum için hazır hale getirilmesi önemlidir. Eğer bir sanal sunucu ortamında çalışıyorsanız, bilgisayar adının doğru atanması, IP ayarlarının yapılandırılması ve saat diliminin sistem saatiyle uyumlu olması gerekir. Ayrıca son Windows güncellemelerinin yüklenmiş olması gerekir; bu, yazılımın stabil çalışabilmesi ve güvenlik risklerinin azaltılması açısından kritiktir. Sunucunun bir domain’e dahil olup olmayacağına da karar verilmelidir – SQL Server her iki ortamda da kurulabilir, ancak domain üyeliği sayesinde kullanıcı hesabı yönetimi kolaylaşır.
Firewall Ayarları ve Erişim Politikası
SQL Server, kurulum sonrası ağ bağlantılarını kabul edebilir hale gelir. Bu nedenle güvenlik duvarı ayarlarının gözden geçirilmesi gerekir. SQL Server’ın kullandığı TCP 1433 portu, varsayılan kurulumda otomatik açılmaz. Eğer sunucuya dışarıdan bağlantı yapılacaksa, bu port için bir güvenlik duvarı kuralı tanımlanmalıdır. Bu konuyu yönetim başlığı altında tekrar detaylandıracağız.
Kurulum Adımları
Setup Support Rules
SQL Server kurulum sihirbazı çalıştırıldığında ilk adım olarak Setup Support Rules ekranı açılır. Bu ekran, sistem uyumluluğunu kontrol eden ve gerekli destek dosyalarını yükleyen adımdır. Genellikle bu aşama otomatik şekilde ilerler. Ancak sistemde eksik güncellemeler, disk alanı yetersizliği ya da yeniden başlatma gerekliliği gibi engeller varsa listelenir. Bu listede yer alan her kural “Passed” durumuna ulaşmadan sonraki adıma geçilemez. Eğer herhangi bir uyarı görünmüyorsa bu ekran genellikle doğrudan “OK” ile geçilebilir.
Product Key
Bu adımda, kullanacağınız SQL Server sürümüne bağlı olarak ürün anahtarınızı girmeniz gerekebilir. Ücretsiz olan Developer ya da Express sürümlerinde bu alan önceden doldurulmuş şekilde gelir ve kullanıcıdan bir işlem beklenmez. Ancak ücretli olan Standard veya Enterprise sürümlerinde, kurulumun devam edebilmesi için geçerli bir lisans anahtarı girilmelidir. Anahtar girildikten sonra “Next” butonuna tıklanarak kuruluma devam edilir.
License Terms
Bu adımda, Microsoft’un Yazılım Lisans Koşulları’nı kabul etmeniz istenir. Sözleşme dikkatlice okunmalı ve ardından “I accept the license terms” seçeneği işaretlenerek onay verilmelidir. Ayrıca kullanıcı isterse, kullanım verilerini Microsoft ile paylaşmak için ikinci kutucuğu da seçebilir. Gerekli işaretlemeler yapıldıktan sonra “Next” butonuna basarak bir sonraki aşamaya geçilir.
Microsoft Update
Kurulumun güncel bileşenlerle yapılmasını sağlamak için bu ekranda Microsoft Update hizmeti devreye girer. Eğer sisteminiz internete bağlıysa, “Include SQL Server product updates” kutucuğunu seçerek kurulum sırasında en yeni SQL Server güncellemeleri yüklenebilir. Bu seçeneğin etkinleştirilmesi güvenlik ve kararlılık açısından önerilmektedir. Seçim sonrası sistem kısa bir kontrol daha yaparak kuruluma devam eder.
Feature Selection
Bu bölümde, SQL Server ile birlikte hangi özelliklerin kurulacağı belirlenir. Varsayılan olarak “Database Engine Services” seçilidir. Bunun dışında SQL Server Replication, Full-Text Search, Machine Learning Services gibi bileşenler de eklenebilir. Instance Features başlığı altında sunulan seçeneklerin yanı sıra, Analysis Services ve Reporting Services gibi ek hizmetler de kurulabilir. Sağ tarafta seçilen özelliklerin gerektirdiği disk alanı ve diğer detaylar gösterilir. Yalnızca veritabanı motoru kurulacaksa yaklaşık 1.5 GB, tüm bileşenler kurulacaksa yaklaşık 8 GB alan gereklidir. Seçimler tamamlandıktan sonra “Next” ile devam edilir.
Instance Configuration
Bu adımda kurulacak SQL Server örneği için bir ad belirlenmelidir. Varsayılan örnek adı “MSSQLSERVER” olarak gelir, bu seçilirse sistem “Default instance” olarak tanımlanır. Birden fazla SQL kurulumu yapılacaksa “Named instance” seçeneği ile özel adlandırmalar kullanılabilir. Küçük sistemlerde genellikle varsayılan örnek tercih edilirken, büyük yapılarda adlandırılmış örnekler önerilir.
Server Configuration
SQL Server servislerinin hangi kullanıcı hesabı ile çalışacağı ve başlangıç türleri bu adımda ayarlanır. Genelde “SQL Server Agent” ve “Database Engine” servisleri için varsayılan NT Service hesapları atanmıştır. Bu hesaplar çoğu kurulum için yeterlidir. Ancak gelişmiş kullanıcılar isterse özel kullanıcı hesapları atayarak yapılandırmayı değiştirebilir.
Database Engine Configuration
Kurulumun bu önemli bölümünde, veritabanı motoru için temel yapılandırmalar yapılır. Arayüzde Server Configuration, TempDB, MaxDOP, Memory gibi sekmeler bulunur. SQL Server 2022 ile birlikte gelen gelişmiş yapılandırma seçenekleri de bu sekmeler üzerinden kontrol edilebilir. Sistem ihtiyaçlarına göre bu ayarlar özelleştirilerek veritabanı performansı en uygun hale getirilebilir.
Authentication Mode
SQL Server’a erişim biçimini belirlemeniz gereken bu ekranda iki seçenek sunulur: sadece Windows kullanıcılarını kabul eden “Windows Authentication” ve SQL kullanıcılarının da girişine izin veren “Mixed Mode”. Mixed Mode tercih edilirse, bir SQL Server yöneticisi için parola belirlenmesi zorunludur.
SQL Server Administrators
Bu aşamada sistem yöneticisi atanmalıdır. Bu adım zorunludur çünkü yöneticisiz bir SQL Server kurulumu yapılamaz. Oturum açtığınız kullanıcıyı yöneticilere eklemek için “Add Current User” butonuna tıklayabilirsiniz. Böylece kurulumu gerçekleştiren kullanıcı aynı zamanda SQL yöneticisi olur.
Ready to Install
Yüklemeye geçmeden önce seçilen tüm bileşenler ve yapılandırmaların bir özeti sunulur. Tüm seçimler ağaç görünümünde listelenir. Bu ekran, son kontrollerin yapılması için bir fırsattır. Her şeyin doğruluğundan emin olunduğunda “Install” butonu ile kurulum başlatılır.
Installation Progress
Kurulum başlatıldıktan sonra, seçilen tüm SQL bileşenleri sırayla sisteme yüklenmeye başlar. Bu süreçte yükleme ekranı, hangi adımın tamamlandığını ve toplam süreci anlık olarak gösterir. Kurulum süresi sistem performansına göre değişkenlik gösterebilir.
Completion
Kurulum tamamlandığında, her bileşenin durumu özet ekranında gösterilir. Eğer kurulum başarılı olduysa her bileşenin karşısında “Succeeded” yazısı görülür. Bazı bileşenler kullanıcı tarafından atlandıysa “Skipped” olarak işaretlenebilir. Her şey sorunsuz şekilde kurulduysa “Close” butonuna tıklanarak sihirbaz kapatılır.
Olası Hatalar ve Çözümleri
SQL Server kurulumu veya kullanımı sırasında bazı yaygın hatalarla karşılaşmak mümkündür; bu nedenle, karşılaşılan sorunları önceden bilmek süreç açısından büyük avantaj sağlar. SQL Server 2022, .NET Framework 4.7.2 veya üzeri sürüm gerektirdiği için sisteminizde bu bileşenin yüklü olduğundan emin olun; Windows Server 2019 genellikle bu sürümü içerir ancak emin değilseniz güncellemeleri kontrol edin ya da .NET’i manuel yükleyin. “Configuration Error” veya “hizmet başlatılamadı” türündeki sorunlar genellikle servislerin düzgün başlatılamaması nedeniyle oluşur; bu gibi durumlarda sunucuyu yeniden başlatıp kurulumu yönetici haklarıyla tekrar çalıştırmayı deneyin ve antivirüs yazılımlarını geçici olarak devre dışı bırakın. “Could not open a connection to SQL Server” şeklindeki Error 40 hatası, genellikle SQL servisinin çalışmaması, TCP/IP’nin devre dışı olması veya 1433 portunun güvenlik duvarında engellenmesi gibi nedenlerle meydana gelir; bu yüzden servis durumunu, protokol ayarlarını ve güvenlik duvarı yapılandırmalarını kontrol etmek gerekir. Bağlantı sorunlarının giderilmesinde Windows DNS önbelleği temizleme işlemi de zaman zaman çözüm sağlayabilir. “Login failed for user” şeklinde görülen oturum açma hataları çoğunlukla yanlış şifre, devre dışı bırakılmış kullanıcı hesabı ya da Mixed Mode kimlik doğrulamasının etkin olmamasından kaynaklanır; eğer SQL kullanıcıları ile bağlanacaksanız bu modun aktif olduğundan emin olmalısınız. Kurulum ve bağlantı süreçlerinde bu gibi hataların farkında olmak, olası kesintileri en aza indirir ve SQL Server’ın güvenli bir şekilde devreye alınmasını kolaylaştırır.
SQL Server kurulumu sırasında dikkat edilmesi gereken birçok adım bulunuyor. Özellikle sistem uyumluluğu ve lisans anahtarı gibi konular kurulumun sorunsuz ilerlemesi için kritik öneme sahip. Microsoft’un güncelleme hizmetini kullanmak, hem güvenlik hem de sistem kararlılığı açısından büyük bir avantaj sağlıyor. Kurulum sırasında seçilecek bileşenler, kullanıcının ihtiyaçlarına göre özelleştirilebiliyor. Ancak, kurulum sırasında karşılaşılabilecek olası hataların çözümü için gerekli kaynaklara erişim nasıl sağlanabilir?
Kurulum sırasında yaşanabilecek hatalar özellikle yeni başlayanlar için kafa karıştırıcı olabiliyor. Bu tür durumlar için Microsoft’un resmi dökümantasyon sayfası ve TechNet forumları oldukça kapsamlı kaynaklar sunuyor. Ayrıca, SQL Server kurulum hataları genellikle hata kodlarıyla birlikte gelir ve bu kodlar üzerinden Microsoft Learn, Stack Overflow veya SQL Server Central gibi platformlarda hızlıca çözüm bulunabilir.
SQL Server kurulumu oldukça detaylı bir süreç gibi görünüyor. Özellikle sistem gereksinimlerinin kontrol edildiği ilk adım, kurulumun sorunsuz devam etmesi açısından önemli. Lisans koşullarının kabul edilmesi ve güncellemelerin yüklenmesi, kullanıcının dikkat etmesi gereken diğer önemli noktalar. Bu süreçte, istenilen özelliklerin seçilmesi de kurulumun nasıl şekilleneceğini belirliyor. Kurulum sırasında en çok dikkat edilmesi gereken adım sizce hangisi?
Kurulum sırasında en kritik adım bence “özellik seçimi” ve “sunucu yapılandırması”dır. Çünkü bu aşamada hangi bileşenlerin kurulacağı ve kaynakların nasıl yönetileceği belirlenir. Ayrıca, servis hesaplarının doğru ayarlanması ve veritabanı dizinlerinin uygun sürücülere yönlendirilmesi de performans ve güvenlik açısından büyük fark yaratabilir.